Δύο μήνες μετά τη συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας η Διεθνής Αμνηστία ζητεί άμεση διακοπή των επαναπροωθήσεων των προσφύγων στην Τουρκία, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία παράνομη.

Το σύστημα παροχής ασύλου της Τουρκίας δεν διαθέτει τις προδιαγραφές για να αντιμετωπίσει με επιτυχία αυτήν την πρόκληση, κάτι το οποίο συνεπάγεται σοβαρές συνέπειες για τους πρόσφυγες, αναφέρει ο διεθνής οργανισμός υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Λονδίνο, επισημαίνοντας ότι «η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας είναι αδυσώπητη και παράνομη».


Η συμφωνία που επετεύχθη μόλις τον περασμένο Μάρτιο προβλέπει ότι η Τουρκία θα δέχεται πίσω εκείνους τους πρόσφυγες που εισήλθαν παράνομα στην Ελλάδα. 

Ως αντάλλαγμα η Ε.Ε. συμφώνησε να δεχθεί Σύρους πρόσφυγες από την Τουρκία. Ωστόσο, η Άγκυρα δεν προσφέρει για την ώρα την απαραίτητη προστασία στους πρόσφυγες, καταγγέλλει η Διεθνής Αμνηστία.
Το τουρκικό σύστημα ασύλου καλείται να φροντίσει περισσότερους από τρία εκατομμύρια αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, και απλώς δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στη μεγάλη αυτή πρόκληση. 

Σε πολλές περιπτώσεις οι αιτούντες περιμένουν χρόνια μέχρι να εξεταστεί η υπόθεσή τους. Σε αυτό το διάστημα πολλοί από αυτούς δεν έχουν υποστήριξη από το τουρκικό κράτος, ή αυτή είναι ελάχιστη.

Σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό, ακόμη και τα παιδιά αναγκάζονται να δουλεύουν για να συντηρούν τις οικογένειές τους. Άλλοι αναζητούν τα βράδια καταφύγιο κάτω από γέφυρες, σε πάρκα, σε στάσεις μετρό ή σε τζαμιά.

Ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία Τζον Νταλχούιζεν σχολιάζοντας το μέχρι σήμερα αποτέλεσμα της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας δήλωσε: «Η Τουρκία δέχθηκε γενναιόδωρα τους πρόσφυγες, αλλά οι δεσμεύσεις της απέναντι στους ηγέτες της Ε.Ε. απλώς δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα».

«Μπορεί να είναι πολιτικά χρήσιμο να μεταφέρονται οι υποχρεώσεις για βοήθεια προς τους πρόσφυγες, αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς να υποφέρουν αυτοί οι άνθρωποι περισσότερο» πρόσθεσε.

Ο Νταλχούιζεν χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα μιλώντας για τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση χειρίζεται την προσφυγική κρίση, λέγοντας ότι «η Ε.Ε. αντέδρασε σε μια από τις πιο σκοτεινές ανθρωπιστικές καταστροφές της εποχής μας με ανέγερση τειχών, αποστολή συνοριοφυλάκων και αμφίβολες συμφωνίες με γειτονικές χώρες. Ως αποτέλεσμά έχει την ανέχεια, τον πόνο και περισσότερους νεκρούς στη θάλασσα».

Ευπρόσδεκτοι οι πρόσφυγες αλλά όχι παντού

Είναι εν τέλει οι πρόσφυγες τόσο ανεπιθύμητοι όσο δείχνουν τα ξενοφοβικά ρεύματα που παρατηρούνται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες; Κάθε άλλο, αποφαίνεται παγκόσμια έρευνα που πραγματοποίησε η Διεθνής Αμνηστία. 

Σύμφωνα με την έρευνα, για το 80% των ερωτηθέντων οι πρόσφυγες είναι ευπρόσδεκτοι. Πολλοί δηλώνουν, μάλιστα, ότι θα τους φιλοξενούσαν ακόμη και στο σπίτι τους.

Τα στοιχεία προκύπτουν από το πρώτο Refugee Welcome Index του διεθνούς ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Globescan, στο οποίο συμμετείχαν 27.000 άνθρωποι από 27 χώρες. 

Υπέρ της παροχής ασύλου στους πρόσφυγες τάσσονται οι συμμετέχοντες στην έρευνα κυρίως από την Ελλάδα, την Ισπανία και τη Γερμανία. Στην Ταϊλάνδη και την Τουρκία αντίθετα, η συντριπτική πλειονότητα είναι κατά της χορήγησης ασύλου στους πρόσφυγες.

Στην Ταϊλάνδη και τη Ρωσία, αντίθετα, συμφωνεί μόλις το 30%.

Στην Ε.Ε. το 76% των Γερμανών και το 74% των Ελλήνων πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να κάνουν περισσότερα. 

Στη Γερμανία, μάλιστα, το εντυπωσιακό 96% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι είναι υπέρ της υποδοχής προσφύγων στη χώρα. Και στη Μεγάλη Βρετανία η συντριπτική πλειονότητα είναι υπέρ.

Σε παγκόσμιο επίπεδο το 32% των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνει υπέρ της υποδοχής προσφύγων στη γειτονιά τους, το 47% στην πόλη τους και το 80% στη χώρα τους γενικότερα. Μόλις το 17% αναφέρει ότι δεν θέλει τους πρόσφυγες.

Η κλίμακα αυτή κατατάσσει τις συμμετέχουσες χώρες βάσει της εκπεφρασμένης προθυμίας των πολιτών τους να δεχθούν και να φιλοξενήσουν πρόσφυγες στις χώρες, στις πόλεις, στις γειτονιές τους, ακόμη και στα ίδια τους τα σπίτια.

Η πολιτική δεν ανταποκρίνεται στις επιθυμίες των πολιτών

Η κλίμακα λειτουργεί ως αντίβαρο στη «γενικότερη εκτίμηση ότι ο λαϊκισμός ισοδυναμεί με τη δημιουργία κλίματος κατά των προσφύγων και ότι το δημοφιλέστερο μέτρο είναι να απωθείς όσο το δυνατόν περισσότερους πρόσφυγες», λέει προς τη Deutsche Welle η αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας Γκάουρι φαν Γκούλικ. 

Πρόκειται για «βολική υπόθεση», όπως λέει, διότι η ρητορική πολλών κυβερνήσεων κατά των προσφύγων «απέχει παρασάγγας από αυτά που σκέφτονται πραγματικά οι άνθρωποι». Το μήνυμα της έρευνας προς τους ηγέτες αυτού του κόσμου είναι ότι «τυγχάνουν πολύ μεγαλύτερης στήριξης από όσο νομίζουν, όταν δέχονται πρόσφυγες και όταν σέβονται τα δικαιώματά τους».

Σύμφωνα με την έρευνα, ένας στους δέκα ερωτηθέντες θα ήταν διατεθειμένος να φιλοξενήσει πρόσφυγες ακόμη και στο σπίτι του. Το να δηλώνει κάποιος ότι θέλει πρόσφυγες στη χώρα του είναι σύνηθες, «συνεχίζουν να το στηρίζουν όμως όταν αυτό τους επηρεάζει άμεσα;», διερωτάται η φαν Γκούλικ; «Η απάντηση ήταν απροσδόκητα θετική», απαντά η ίδια.

Οι χώρες όπου καταγράφεται η μικρότερη προθυμία των πολιτών να υποδεχθούν πρόσφυγες είναι η Ρωσία, η Ινδονησία και η Ταϊλάνδη. 

Στον αντίποδα, οι περισσότεροι που δήλωσαν ότι θα φιλοξενούσαν πρόσφυγες στο ίδιο τους το σπίτι προέρχονται από τη Γερμανία, την Κίνα και τη Μεγάλη Βρετανία. Στην Κίνα θετικά απάντησε σχεδόν το 50% των ερωτηθέντων.

Συνολικά το 73% των ερωτηθέντων εκφράζει την άποψη ότι άνθρωποι από εμπόλεμες περιοχές καθώς και όσοι διώκονται θα πρέπει να τυγχάνουν προστασίας σε άλλες χώρες. 

Οι κυβερνήσεις οφείλουν να κάνουν περισσότερα

Το 60% των ερωτηθέντων πάντως δηλώνει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν περισσότερα για να βοηθήσουν όσους προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες καθώς και όσους διώκονται στις χώρες τους. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν περισσότερο οι συμμετέχοντες από την Κίνα, τη Νιγηρία και την Ιορδανία. 

Η έρευνα καταδεικνύει σαφέστατα ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών στις συμμετέχουσες χώρες τάσσεται υπέρ της υποδοχής προσφύγων. «Είναι καιρός να αφήσουμε πίσω μας τη ρητορική που θέλει άπαντες να είναι κατά των προσφύγων» καθώς είναι ξεκάθαρο ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, σχολιάζει η φαν Γκούλικ. 

Πηγή: epd / Deutsche Welle 
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης