Τέσσερα χρόνια μετά το κλείσιμο του «βαλκανικού διαδρόμου», η κινητικότητα αυξάνεται και πάλι στα σύνορα Ελλάδας - Β.Μακεδονίας. Εκατοντάδες εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα μετανάστες αναζητούν διέξοδο προς την Ευρώπη από κρυφά περάσματα.
Μεσημέρι Δευτέρας, 20 Ιουλίου, στην Ειδομένη. Μια ομάδα επτά μεταναστών από το Μπαγκλαντές κινείται παράλληλα με τις ράγες του τρένου και κατευθύνεται προς τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία. Λίγα μέτρα πριν φτάσει στον φράχτη, συναντά δύο Σύρους και δύο Αφρικανούς να περπατούν στην αντίθετη κατεύθυνση. «Μην πάτε, έχει αστυνομία», τους λένε οι τέσσερις, που μόλις έχουν επαναπροωθηθεί στο ελληνικό έδαφος από τους συνοριοφύλακες της γειτονικής χώρας, είναι χτυπημένοι και ταλαιπωρημένοι.
Οι δύο ομάδες ενώνονται και μαζί κατευθύνονται στο μοναδικό καφενείο του χωριού, δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό, για να πιουν νερό και να ξεκουραστούν. Εκεί συναντούν μια τρίτη ομάδα πάνω από δέκα νεαρών από το Αφγανιστάν, που επίσης έχουν χτυπηθεί στη γειτονική χώρα και τους έχουν «σπρώξει» παράτυπα στην Ελλάδα. Οι μετανάστες ανταλλάσσουν εμπειρίες, περιποιούνται τις πληγές στα σώματά τους από τα χτυπήματα των συνοριοφυλάκων και συζητούν για τις επόμενες κινήσεις τους. Κάποιοι θα αναζητήσουν τρόπο να επιστρέψουν στις δομές όπου φιλοξενούνται στο εσωτερικό της χώρας, άλλοι θα παραμείνουν στη μεθόριο, θα κρυφτούν στην άγρια βλάστηση και θα προσπαθήσουν ξανά να περάσουν τα σύνορα, ψάχνοντας άλλες κρυφές διόδους.
Εικόνες σαν κι αυτές, που κατέγραψε στο οδοιπορικό του το «Έθνος της Κυριακής» είναι καθημερινές κατά μήκος της συνοριογραμμής. Πρόσκαιρες μικρές «Ειδομένες» σχηματίζονται εκεί όπου το 2015 και 2016 είχε στηθεί ο τεράστιος καταυλισμός προσφύγων. Η κινητικότητα αυξάνεται ξανά, τέσσερα χρόνια μετά την εκκένωση του καταυλισμού και το κλείσιμο του λεγόμενου «βαλκανικού διαδρόμου». Στις δύο πλευρές των συνόρων εκτυλίσσεται ένα γαϊτανάκι διελεύσεων, συλλήψεων, ξυλοδαρμών και παράνομων επαναπροωθήσεων από το πολυεθνικό σώμα συνοριοφυλάκων που έχει στηθεί στη γειτονική χώρα, με τη στήριξη Ούγγρων και Τσέχων ένστολων.
Οι ακρίτες από την πλευρά τους δεν κρύβουν την ανησυχία τους και ζητούν αύξηση της αστυνομικής δύναμης στην περιοχή.
Από τις «ματωμένες φράουλες» στα σύνορα
Οι επτά μετανάστες από το Μπαγκλαντές δούλεψαν επί 8 μήνες στα χωράφια της Μανωλάδας και αποφάσισαν να αναζητήσουν την τύχη τους αλλού. Το περασμένο Σαββατοκύριακο μεταφέρθηκαν με λεωφορείο ως τα σύνορα, με σκοπό να βρουν παράνομη δίοδο προς τη Σερβία, μέσω Β. Μακεδονίας, ακολουθώντας τα χνάρια φίλων τους που τα είχαν καταφέρει.
«Ξέρουμε ότι τα σύνορα είναι κλειστά, αλλά θέλουμε να το προσπαθήσουμε», είπε ο 25χρονος Αχμέντ Σουμόν. Ως «πρωτάρηδες» ακολούθησαν την άλλοτε ελεύθερη και σήμερα «σφραγισμένη» δίοδο της Ειδομένης, κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής. Εκεί θα τους περίμεναν πάνοπλοι συνοριοφύλακες, αλλά και ένα τεθωρακισμένο άρμα, σταθμευμένο ως φόβητρο δίπλα στο άνοιγμα του φράχτη.
Λίγες δεκάδες μέτρα πριν φτάσουν, οι επτά συνάντησαν τους τέσσερις που επέστρεφαν. Οι Σύροι Φαχίρ και Μπάσα και δύο μετανάστες από Σομαλία και Σουδάν είχαν συλληφθεί σε διαφορετικές περιπτώσεις στο έδαφος της Β.Μακεδονίας. Τους μετέφεραν στη Γευγελή και από εκεί τους «έσπρωξαν» μέρα μεσημέρι στο ελληνικό έδαφος.
«Περάσαμε τα σύνορα την Παρασκευή από ένα σημείο που δεν υπάρχει φράχτης. Είναι η δεύτερη φορά που το προσπαθούμε. Και τις δύο φορές μας έπιασαν και μας έστειλαν πίσω», λέει στο «Έθνος της Κυριακής» ο Μοχάμεντ από τη Σομαλία και προσθέτει: «την πρώτη φορά με χτύπησαν με γκλοπ στο μέτωπο. Αυτή τη φορά μας κρατούσαν τρεις μέρες στο βουνό και σήμερα μας έστειλαν πίσω».
Λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά, στον σιδηροδρομικό σταθμό της Ειδομένης, ο εμπορικός συρμός είναι έτοιμος να ξεκινήσει για Θεσσαλονίκη και Πειραιά. Κάποιοι μετανάστες που έχουν αποτύχει να περάσουν στην άλλη πλευρά θα σκαρφαλώσουν στην αμαξοστοιχία και θα μεταφερθούν πίσω στα camp από όπου ξεκίνησαν. Πολλοί απ΄ αυτούς είχαν φτάσει στα σύνορα με τον ίδιο τρόπο. Άλλοι θα παραμείνουν και θα προσπαθήσουν για άλλη μια φορά.
Άτυπα «hot spots» το καφενείο και το αντλιοστάσιο
Στο δασάκι πίσω από το μοναδικό καφενείο της Ειδομένης έχουν βρει καταφύγιο για ξεκούραση και ανασύνταξη πάνω από 10 Αφγανοί. Εκεί βρίσκουν φαγητό και νερό, ρεύμα για να φορτίσουν τα κινητά τους τηλέφωνα, μια βρύση με λάστιχο για να πλυθούν και να αναζητήσουν τρόπους να περάσουν απέναντι.
Ο 20χρονος Αμέτ δείχνει στο φακό το πληγωμένο του γόνατο και λέει πως το τραύμα προκλήθηκε από την μπότα συνοριοφύλακα που τον «υποδέχτηκε» με μια γερή κλωτσιά στο πόδι. Ο φίλος του σηκώνει κι αυτός το πόδι για να δείξει το δικό του «σουβενίρ», ένα τραύμα στο μηρό. «Εκεί βρίσκονται αστυνομικοί από διάφορες χώρες και κάνουν περιπολίες. Μας πιάνουν, μας χτυπούν με κλωτσιές και με γκλοπ, μας συγκεντρώνουν χωρίς να μας καταγράψουν και μας στέλνουν πίσω από τον φράχτη», λέει.
Ο φράχτης που έχει στήσει η γειτονική χώρα κατά μήκος της συνοριογραμμής καλύπτει μια απόσταση μερικών χιλιομέτρων. Οι μετανάστες αναζητούν κάποια από τα δεκάδες περάσματα εκεί που τελειώνει το συρματόπλεγμα, κυρίως δυτικά, με δημοφιλέστερα αυτά στο ύψος του γειτονικού χωριού Χαμηλό. Εκεί έγινε το Μάρτιο του 2016 ομαδική είσοδος 1.500 προσφύγων και μεταναστών από τον καταυλισμό της Ειδομένης στη γειτονική χώρα.
Το αντλιοστάσιο της εταιρίας ύδρευσης του Δήμου Παιονίας, που βρίσκεται σε δασικό δρόμο έξω από το Χαμηλό έχει μετατραπεί το τελευταίο διάστημα σε ένα άτυπο προαναχωρησιακό κέντρο. Μετανάστες που συγκεντρώνονται εκεί το έχουν διαρρήξει κατ΄ επανάληψη, ανοίγοντας ακόμα και τρύπα στον τοίχο, προκειμένου να πάρουν ρεύμα για να φορτίσουν τα κινητά τους. Η πυκνή βλάστηση τους παρέχει ασφαλές καταφύγιο κάθε φορά που εμφανίζεται η αστυνομία. Οι τεχνικοί υπογρεώθηκαν να βγάλουν εξωτερική πρίζα στον τοίχο προκειμένου να σταματήσουν οι διαρρήξεις.
«Κατεβάζουν τις ασφάλειες γιατί τους ενοχλεί ο θόρυβος που κάνει το αντλιοστάσιο και μένει το χωριό χωρίς νερό. Μετά αρχίζουν τα τηλέφωνα από τους συγχωριανούς, γιατί δεν έχουμε νερό. Πάει το συνεργείο να ανοίξει τους διακόπτες και δεν μπορεί να πλησιάσει. Την Τρίτη αναγκάστηκα να πάρω το 100 για να μπορέσει να πάει το συνεργείο. Ήταν 20 άτομα εκεί και δεν έφευγαν», λέει στο «Έθνος της Κυριακής» η πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου, Ξανθούλα Σουπλή.
Η ίδια γίνεται αποδέκτης διαμαρτυριών των ακριτών και έχει απευθυνθεί κατ' επανάληψη στην αστυνομία, η οποία όμως έχει ελάχιστη δύναμη στην περιοχή. «Καλούμε την αστυνομία και τους λέμε έχει 30 άτομα στο τάδε σημείο. Μας απαντούν ότι έχουν μόνο δύο άτομα και δεν μπορούν να επέμβουν. Οι κάτοικοι είναι στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι και φοβούνται να κυκλοφορήσουν. Έχουν καταγραφεί δύο διαρρήξεις σε σπίτια. Οι αγρότες βρίσκουν δεκάδες άτομα στα χωράφια τους. Τους βλέπουν να κόβουν τα καλαμπόκια και τα ψήνουν μέσα στα χωράφια», σημειώνει.
Έκτακτα μέτρα στη Βόρεια Μακεδονία
Σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, περισσότερες από 10.000 αφίξεις προσφύγων και μεταναστών έχουν καταγραφεί στο έδαφος της Βόρειας Μακεδονίας στο πρώτο πεντάμηνο του 2020.
Το 88,05% (9.487 άτομα) εισήλθαν από την Ελλάδα και το 9,45% (1.018 άτομα) από τη Σερβία.Η κυβέρνηση της γειτονικής χώρας ανακοίνωσε την 1η Ιουλίου πως εντείνει τους ελέγχους στη μεθόριο με την Ελλάδα, ενισχύοντας και την παρουσία του στρατού, λόγω της αύξησης των προσφυγικών – μεταναστευτικών ροών.
Λίγες μέρες μετά οι αρχές συνέλαβαν κοντά στη Γευγελή έναν Σκοπιανό οδηγό φορτηγού, ο οποίος είχε στριμώξει στην καρότσα 211 μετανάστες από το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν, μεταξύ των οποίων 63 παιδιά. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, όλοι τους είχαν εισέλθει από την Ελλάδα.