Οι ενέργειες του υπουργείου Ναυτιλίας για καλύτερο συντονισμό των δύο λιμενικών αρχών, Ελλάδας και Τουρκίας, φαίνεται πως απέδωσαν τον Οκτώβριο, ωστόσο η τεράστια εκτόξευση των αφίξεων του Σεπτεμβρίου και η συνέχιση των ροών και τις επόμενες εβδομάδες γέμισαν τις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές σε Χίο, Σάμο, Λέρο και Κω, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Ελέγχου και Επιτήρησης Συνόρων (ΕΣΚΕΕΣ).

Σίγουρα, οι καλές σχέσεις με την Τουρκία κρύβονται πίσω από τη μείωση των ροών. Το πρόσφατο βήμα προόδου και σταθερότητας που σημειώθηκε κατά την επίσκεψη του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Δημήτρη Καιρίδη στην Αγκυρα κατόπιν προσκλήσεως του υπουργού Εσωτερικών της Τουρκίας, κ. Ali Yerlikaya, επιβεβαιώνει το θετικό κλίμα.

Ικανοποίηση

Ο κ. Καιρίδης εξέφρασε την ικανοποίησή του για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον Εβρο αλλά επέστησε την προσοχή στον αριθμό των παράνομων αναχωρήσεων από τη μικρασιατική ακτή προς τα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Αμφότεροι συμφώνησαν ότι παραμένουν απολύτως δεσμευμένοι στην επίλυση του προβλήματος της παράνομης διακίνησης και προχώρησαν στη διερεύνηση επιπλέον μορφών συνεργασίας μεταξύ των δυο χωρών, εν όψει της σύγκλησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας που θα διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη τον προσεχή Δεκέμβριο.

Οι ροές τον Οκτώβριο ήταν εμφανώς μειωμένες. Το Λιμενικό Σώμα διέσωσε ή εντόπισε 1.654 (μέχρι και τις 24/10) όταν τον Σεπτέμβριο οι διασώσεις ξεπερνούσαν τις 5.000. Αντίστοιχα οι συνολικές αφίξεις (και όσοι δηλαδή μετανάστες έφτασαν μόνοι τους στα Κέντρα ή τους εντόπισε η ΕΛ.ΑΣ. και σχημάτισε τη δικογραφία) ήταν περίπου 10.000 τον Σεπτέμβρη, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις τον Οκτώβρη θα αγγίξουν τις 5.000, μια μείωση 50%.

Παρατηρώντας λίγο πιο αναλυτικά τις αφίξεις στα νησιά του Αιγαίου είναι εντυπωσιακά δύο νέα στοιχεία: ότι η πλειοψηφία τους δεν διασώζεται στη θάλασσα ή εντοπίζεται από το Λιμενικό Σώμα αλλά τα δουλεμπορικά κυκλώματα τους αφήνουν στη στεριά και ότι υπάρχει τεράστιος αριθμός αφίξεων -συγκρινόμενος με τους προηγούμενους μήνες- προς τη Ρόδο, τη Σύμη και τη Μεγίστη και άλλα μικρότερα νησιά όπως τα Φαρμακονήσι, Αγαθονήσι και Ψέριμος.

Σε ό,τι αφορά τις διασώσεις, στελέχη του Λιμενικού Σώματος εξηγούν αυτή τη διαφοροποίηση τόσο στους εντατικότερους ελέγχους του τουρκικού Λιμενικού όπου πλέον εντοπίζει και σταματά βάρκες πριν περάσουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα, άρα γίνονται λιγότερες διασώσεις. Ετσι όσες αφίξεις σημειώνονται είναι άτομα των οποίων οι διακινητές είναι πολύ καλά ενημερωμένοι και ψάχνουν να βρουν τρόπους να τους περάσουν κατευθείαν στη στεριά.

Από τον Αύγουστο και μετά, τα Δωδεκάνησα έχουν βρεθεί στο μάτι των κυκλωμάτων. Η Σύμη, μέσα σε 24 ημέρες, διαχειρίστηκε την άφιξη περίπου 700 (!) μεταναστών, όταν στο παρελθόν είχε μηδενικές ή και ελάχιστες αφίξεις. Η Ρόδος ήταν ανέκαθεν στο στόχαστρο των κυκλωμάτων λόγω αυξημένου θαλάσσιου τουρισμού, απόστασης απ’ τα τουρκικά παράλια και μεγάλης ακτογραμμής. Η μη δημιουργία Κλειστού Κέντρου έχει διευκολύνει ακόμα περισσότερο τα κυκλώματα που πιέζονται περισσότερο από την εντατικοποίηση των ελέγχων στο μεταναστευτικό από το Λιμενικό Σώμα. Μόνο τον Οκτώβριο 715 πρόσφυγες και μετανάστες χαρτογραφήθηκαν στη Ρόδο, ενώ μετανάστες έφτασαν και σε Ικαρία, Φαρμακονήσι, Φούρνους, Οινούσσες, Ψέριμο, Κάλυμνο, Μεγίστη.


Μεταναστευτικό: Στο… κόκκινο οι δομές με εξαίρεση τη Λέσβο

Και ενώ οι αφίξεις είναι μειούμενες, οι Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές είναι στο «κόκκινο» καθώς απαιτούνται άμεσες μεταφορές προς την ενδοχώρα. Σύμφωνα με το ΕΣΚΕΣ, με εξαίρεση τη Λέσβο, όλα τα άλλα κέντρα είναι είτε οριακά είτε έχουν ξεπεράσει τις δυνατότητες ασφαλούς και αξιοπρεπούς φιλοξενίας, όπως στην Κω όπου οι διαμένοντες είναι 3.762 και η δυναμική του Κέντρου είναι 2.923 ή στη Λέρο -που επίσης καταγράφει μεγάλη πίεση στις ροές- οι διαμένοντες στις 24.10 ήταν 2.646 και η δυναμική του Κέντρου ήταν 2.150. Στη Σάμο πάλι, οι διαμένοντες είναι περισσότεροι από τις δυνατότητες της κλειστής δομές κατά περίπου 400 άτομα, ενώ στη Χίο είναι ακριβώς στα επίπεδα χωρητικότητας, όταν στη Χίο, ακριβώς ένα χρόνο πριν, οι διαμένοντες δεν ξεπερνούσαν τους 400.

Μεταναστευτικό: Περίπου 3.500 Παλαιστίνιοι πήραν άσυλο το 2023

Η μεγάλη συγκέντρωση αριθμού μεταναστών στα Κλειστά Κέντρα λειτουργεί σαν… φιτίλι ως απόρροια των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή. Η Ελλάδα ήταν και είναι κλασική επιλογή για τους Παλαιστίνιους, οι οποίοι έχουν μεγάλη κοινότητα στη χώρα μας -δεδομένου του πληθυσμού τους- ενώ σε ποσοστό 98% παίρνουν προσφυγικό άσυλο, όπως συνέβη με τους περίπου 3.500 Παλαιστίνιους που ήρθαν στην Ελλάδα το 2023.

Για αυτό και οι ελληνικές Αρχές παρακολουθούν τις εξελίξεις αλλά και τις εντάσεις που καταγράφονται στα κέντρα -όπως το τελευταίο περιστατικό στη Λέρο- και έχουν μετακινήσει αστυνομικές διμοιρίες σε Κω, Λέρο και Σάμο για την αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών ενώ οι δομές επιτηρούνται εναέρια από drones της Αστυνομίας, που δίνουν απευθείας εικόνα στα κέντρα επιχειρήσεων της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Βορείου Αιγαίου και των Αστυνομικών Διευθύνσεων Λέσβου, Χίου και Σάμου.

Οι επικεφαλής υπηρεσιών ασφάλειας έχουν στρέψει το ερευνητικό και πληροφοριακό ενδιαφέρον τους στο εσωτερικό κέντρων φιλοξενίας, επιδιώκοντας καθημερινή αναφορά των κινήσεων ατόμων που κινούν υποψίες για πιθανή ριζοσπαστικοποίηση και εξτρεμιστικές ενέργειες. Η ΕΥΠ, η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία και η Κρατική Ασφάλεια έχουν θέσει σε διακριτική επιτήρηση σημεία και χώρους συγκέντρωσης μουσουλμάνων, αυξάνοντας και εκεί τις υπάρχουσες επαφές και τους «συνδέσμους» επικοινωνίας.

Ερευνες στα social media

Παράλληλα εντατικές είναι οι έρευνες σε social media και διαδικτυακές εφαρμογές επικοινωνίας που χρησιμοποιούν οι μετανάστες από αραβικές χώρες. Οι έρευνες έχουν επεκταθεί σε κυκλώματα δουλεμπόρων που χρησιμοποιούν ύποπτα άτομα για να βρεθούν στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα έχει γίνει μια χαρτογράφηση υπόπτων που κινούν υποψίες για πιθανή ριζοσπαστικοποίηση. Σε συνεργασία με ξένες ειδικές υπηρεσίες έχουν ληφθεί προφίλ «μοναχικών λύκων» του ISIS, με τις αρμόδιες Αρχές να βρίσκονται σε εγρήγορση στις διόδους της χώρας, όπως και πληροφορίες για τρομοκρατικούς πυρήνες «εν υπνώσει» που μπορεί να ενεργοποιηθούν για την εκδήλωση αντιποίνων σε όλο τον κόσμο.